آشنایی با گیاه آپارتمانی سانسوریا

مقدمه

گیاه سانسوریا یکی از محبوب‌ترین گیاهان زینتی آپارتمانی به‌شمار می‌رود، و این محبوبیت بی‌دلیل نیست. این گیاه از مقاومت بسیار بالایی در برابر خشکی برخوردار است و می‌تواند در شرایط نوری کم تا متوسط، برای هفته‌ها بدون آبیاری زنده بماند. هرچند نور کم را تحمل می‌کند (به همین علت در ساختمان‌های اداری بسیار دیده می‌شود)، در محیط‌های پرنور نیز رشد بهتری داشته و برگ‌های جدید با رنگ‌های متنوع‌تری تولید می‌کند. این گیاه دارای ده‌ها گونه و رقم مختلف است که همگی برگ‌هایی شمشیرمانند، ضخیم و ایستاده دارند. رنگ برگ‌ها معمولاً ترکیبی از سبز، زرد و کرم است. دوام بالای این گیاه، آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای افراد مبتدی یا افرادی که تمایل به آبیاری مکرر ندارند، تبدیل کرده است.

نحوه نگهداری از سانسوریا

نور

گیاه سانسوریا روزانه به حدود ۸ تا ۱۰ ساعت نور غیرمستقیم خورشید نیاز دارد و می‌تواند چند ساعت نور مستقیم را نیز تحمل کند. در نور کم نیز زنده می‌ماند، اما رشد آن کند خواهد بود. بهترین مکان برای قرار دادن آن، نزدیک پنجره‌های شرقی، جنوبی یا غربی است.

خاک

این گیاه خاک‌های سبک و با زهکشی بالا را ترجیح می‌دهد. ترکیب‌های مخصوص کاکتوس معمولاً گزینه مناسبی هستند. از خاک‌های دارای درصد بالای پیت (که آب را بیش از حد نگه می‌دارند) باید پرهیز شود.

آبیاری

تنها زمانی آبیاری انجام دهید که خاک کاملاً خشک شده باشد. آبیاری باید عمیق صورت گیرد تا تمام ریشه‌ها مرطوب شوند. در فصل زمستان، فواصل آبیاری افزایش می‌یابد و معمولاً ماهی یک‌بار کافی است.
توجه: آبیاری بیش از حد، شایع‌ترین علت مرگ این گیاه است. ماندن آب در گلدان منجر به پوسیدگی ریشه می‌شود. زرد شدن برگ‌ها از نشانه‌های اولیه آبیاری بیش از اندازه است.

دما و رطوبت

دمای مناسب برای رشد گیاه بین ۲۱ تا ۳۲ درجه سانتی‌گراد است. از قرار دادن آن در برابر جریان هوای سرد خودداری کنید. دماهای کمتر از ۱۰ درجه سانتی‌گراد برای مدت طولانی می‌تواند موجب مرگ گیاه شود.
این گیاه در رطوبت معمولی فضای خانه (۳۰ تا ۵۰٪) عملکرد مناسبی دارد.

کوددهی

در فصل رشد (بهار و تابستان)، دو بار با کود کامل 10-10-10 رقیق‌شده (نصف غلظت معمول) تغذیه شود. در فصل زمستان نیازی به کوددهی نیست.

تکثیر گیاه سانسوریا

گیاه سانسوریا را می‌توان در فصل بهار یا تابستان از طریق قلمه‌گیری یا تقسیم ریزوم تکثیر کرد. برای این کار، هنگامی‌که گیاه دست‌کم ۱۰ سانتی‌متر ارتفاع دارد، توله‌ها (شاخه‌های جدید کنار گیاه مادر) را جدا کرده و در گلدان تازه با خاک زهکش‌دار بکارید.

مراحل تکثیر به روش تقسیم:

• گیاه را با دقت از گلدان خارج کرده و روی سطح صاف قرار دهید.

• خاک اطراف ریشه را با ملایمت پاک کنید تا ساختار ریزوم قابل مشاهده شود.

• ریزوم‌ها را با چاقوی تیز از قسمت‌های نارنجی جدا کنید و مراقب باشید ریشه‌ها آسیب نبینند.

• هر بخش جداشده را در گلدان تمیز و خاک تازه بکارید.

ارقام معروف گیاه سانسوریا

• Dracaena trifasciata ‘Hahnii’: موسوم به «ماری لانه‌پرنده»، گیاهی جمع‌وجور با ارتفاع حدود ۱۵ سانتی‌متر.

• Dracaena angolensis: با برگ‌های استوانه‌ای و محکم که از مرکز به بیرون خم می‌شوند.

• Dracaena trifasciata ‘Laurentii’: دارای نوارهای زرد کرمی در حاشیه برگ‌ها.

• Dracaena trifasciata ‘Twisted Sister’: با برگ‌های پیچ‌خورده و نوارهای زرد و سبز. ارتفاع تا ۴۰ سانتی‌متر.

• Dracaena trifasciata ‘Bantel’s Sensation’: دارای برگ‌های باریک با نوارهای سفید عمودی، ارتفاع تا ۹۰ سانتی‌متر.

Dracaena pearsonii: موسوم به «علف کرگدن»، برگ‌هایی آبدار با رنگ مایل به قرمز و ارتفاع حدود ۳۰ سانتی‌متر دارد.

ریشه‌زایی

برای ریشه‌دار شدن، گیاه را عمیق آبیاری کرده و در مکانی با نور نیمه‌آفتابی قرار دهید.

نحوه‌ی تکثیر گیاه سانسوریا از قلمه‌ی برگ

یکی از روش‌های ساده‌ی تکثیر گیاه سانسوریا، قلمه‌گیری از برگ است.

• برش برگ:
  با استفاده از ابزاری تیز و استریل، یک برگ بلند و سالم را از پایه جدا کنید.

• قرار دادن در آب:
  انتهای بریده‌شده‌ی برگ را در ظرفی حاوی آب تمیز بگذارید و آن را در مکانی با نور غیرمستقیم خورشید قرار دهید.
  (می‌توانید اجازه دهید انتهای بریده‌شده به‌مدت ۲۴ ساعت در هوای آزاد پینه ببندد و سپس آن را در خاک تازه قرار دهید.)

• تعویض آب:
  هر ۷ تا ۱۴ روز یک‌بار آب ظرف را عوض کنید تا شفاف، تمیز و بدون جلبک باقی بماند.
  (اگر قلمه در خاک کاشته شده است، خاک باید همیشه مرطوب بماند ولی غرقاب نشود.)

• صبر و انتظار:
  پس از گذشت حدود ۱ تا ۴ ماه، ریشه‌ها و شاخه‌های جدید از پایه‌ی برگ ظاهر می‌شوند

• انتقال به خاک:
  هنگامی که طول ریشه‌ها به حدود ۲ تا ۳ سانتی‌متر رسید، قلمه را در خاک مخصوص کاکتوس یا خاک با زهکشی بالا بکارید.

• آبیاری و نور:
  گیاه را به‌طور عمیق آبیاری کرده و در مکانی با نور روشن و غیرمستقیم قرار دهید.
  پس از ریشه‌دوانی کامل، می‌توان آن را به محیطی با نور مستقیم منتقل کرد.

هرس

در طول فصل رشد، گیاه سانسوریا را هرس کنید تا رشد برگ‌های جدید تحریک شود. برای کنترل ارتفاع، بلندترین برگ‌ها را از نزدیکی سطح خاک با ابزار استریل ببُرید. برگ‌های آسیب‌دیده را می‌توان در هر زمان جدا کرد، اما از هرس در زمستان باید پرهیز شود زیرا ممکن است موجب استرس گیاه گردد.

گردگیری برگ‌ها

برگ‌های گیاه سانسوریا باید به‌طور منظم گردگیری شوند؛ زیرا گرد و غبار مانع از جذب نور و انجام فتوسنتز می‌شود. از دستمال میکروفایبر مرطوب برای پاک کردن هر دو سمت برگ‌ها استفاده کنید تا سطح آن براق و تمیز بماند

نیازهای گلدانی گیاه سانسوریا

زهکشی

گیاه سانسوریا به گلدان‌هایی با زهکشی مناسب نیاز دارد. وجود حداقل یک سوراخ در کف گلدان الزامی است. گلدان‌های سفالی یا سرامیکی ترجیح داده می‌شوند زیرا رطوبت اضافی را از خاک خارج می‌کنند.

اندازه‌ی گلدان

از آن‌جا که گیاه سانسوریا از طریق تقسیم ریزوم رشد می‌کند، گلدان‌های پهن و کم‌عمق بهترین گزینه هستند.
عرض گلدان باید تقریباً دو برابر قطر توده‌ی ریشه باشد و فاصله‌ی حدود ۱ تا ۲ سانتی‌متر بین دیواره‌ی گلدان و ریشه وجود داشته باشد.

نوع گلدان

گلدان‌های مقاوم از جنس سفال، سرامیک یا خاک‌رس مناسب‌ترند، زیرا ریشه‌های قوی گیاه ممکن است گلدان‌های پلاستیکی را ترک دهند.
گلدان جدید باید حدود ۲ تا ۵ سانتی‌متر پهن‌تر از گلدان قبلی باشد.

زمان تعویض گلدان

گیاه ماری معمولاً هر ۳ تا ۵ سال به تعویض گلدان نیاز دارد، یا زمانی که ریشه‌ها از سوراخ‌های زهکشی بیرون زده باشند.
نشانه‌های دیگر عبارت‌اند از: خروج سریع آب از خاک، پر شدن کامل گلدان با ریشه، یا سنگینی بیش از حد گیاه نسبت به گلدان.
بهترین زمان برای تعویض گلدان، فصل بهار است.

گلدهی

هرچند گلدهی گیاه سانسوریا در محیط داخلی نادر است، اما فراهم کردن نور کافی و ثبات در شرایط ریشه‌ای می‌تواند آن را به گلدهی تشویق کند.
در شرایط ایده‌آل، گیاه گل‌هایی سفید مایل به کرم، باریک و معطر در شب تولید می‌کند که ظاهری شبیه به گل سوسن دارند.

همه‌ی ارقام گیاه ماری گل نمی‌دهند؛ بنابراین پیش از خرید، رقم مناسب را انتخاب کنید.

زمستان‌گذرانی

گیاه سانسوریا دمای زیر ۱۰ درجه سانتی‌گراد را تحمل نمی‌کند.
در صورت پرورش در فضای باز، پیش از فرا رسیدن سرما آن را به داخل خانه منتقل کرده و در مکانی گرم و دور از جریان هوای سرد قرار دهید.
در دوره‌ی خواب زمستانی، آبیاری را کاهش دهید و فقط زمانی آب بدهید که خاک کاملاً خشک باشد.

آفات رایج

گیاه سانسوریا ممکن است در معرض آفات معمول گیاهان آپارتمانی قرار گیرد، از جمله:

• شپشک آردآلود

• کنه عنکبوتی

• پشه قارچی

• شته‌ها

• مگس سفید

اکثر این آفات با شست‌وشوی ملایم برگ‌ها یا اسپری آب برطرف می‌شوند.
در صورت تداوم آلودگی، از روغن چریش (Neem Oil) برای کنترل آن‌ها استفاده کنید.

آفات و علائم معمول:

مشکلات رایج

بوی بد خاک

اگر خاک بوی نامطبوعی دارد، احتمال پوسیدگی ریشه وجود دارد.
گیاه را از گلدان خارج کرده، ریشه‌های سیاه یا له‌شده را جدا کنید و ریشه‌های سالم را شست‌وشو دهید. سپس گیاه را در گلدان تمیز با خاک تازه و خشک بکارید.

برگ‌های زرد یا قهوه‌ای

این عارضه معمولاً نشانه‌ی آبیاری بیش از حد، آفات یا پوسیدگی ریشه است. تنها زمانی آبیاری کنید که خاک کاملاً خشک باشد.
با این حال، زرد شدن برگ‌های قدیمی ممکن است بخشی از روند طبیعی پیری گیاه باشد و جای نگرانی ندارد

انرژی برای رشد برگ‌های جدید

گیاه سانسوریا به‌صورت طبیعی بخشی از انرژی ذخیره‌شده‌ی خود را صرف تولید برگ‌های تازه می‌کند. در این مرحله، ممکن است برخی برگ‌های قدیمی‌تر دچار چروک یا زردی شوند که امری طبیعی است، زیرا گیاه منابع خود را به رشد بخش‌های جدید اختصاص می‌دهد.

پیچ‌خوردگی برگ‌ها

یکی از دلایل اصلی پیچ‌خوردگی برگ‌ها، وجود آفت تریپس (Thrips) است. این حشرات ریز از شیره‌ی گیاه تغذیه می‌کنند و موجب تغییر شکل و تاب‌خوردگی برگ‌ها می‌شوند.
برای کنترل آن‌ها: برگ‌های آسیب‌دیده را حذف کرده و گیاه را با روغن چریش (Neem Oil) اسپری کنید.

در صورتی که برگ‌ها بدون حضور آفت چروکیده یا تاب‌خورده‌اند، خاک را بررسی کنید تا از خشکی بیش از حد اطمینان حاصل شود؛ گیاه ممکن است به شدت نیازمند آبیاری باشد

افتادگی یا خوابیدگی برگ‌ها

برگ‌های سالم گیاه سانسوریا معمولاً ایستاده و عمودی رشد می‌کنند. با این حال، شرایطی مانند آبیاری بیش از اندازه، نور ناکافی یا سنگینی خاک گلدان می‌تواند سبب خم شدن یا افتادگی برگ‌ها شود.
برای رفع مشکل:

• گلدان را به مکانی روشن‌تر منتقل کنید.

• آبیاری را کاهش دهید.

• خاک را با ترکیبی سبک و دارای زهکشی بالا جایگزین کنید.

چروک شدن برگ‌ها

چروکیدگی برگ‌ها ممکن است ناشی از کمبود آب یا پیری طبیعی برگ‌ها باشد.

• اگر خاک خشک است، گیاه را عمیق آبیاری کنید؛ معمولاً برگ‌ها پس از چند ساعت تا چند روز به حالت طبیعی بازمی‌گردند.

• اگر خاک برای مدت طولانی خشک نبوده، احتمالاً برگ‌های چروکیده مربوط به برگ‌های مسن هستند که به‌صورت طبیعی از گیاه جدا می‌شوند.

تا زمانی که گیاه در حال تولید برگ‌های جدید است، جای نگرانی وجود ندارد.

مزایای نگهداری از گیاه سانسوریا

گیاه ماری از جمله گیاهان مقاوم، زیبا و سازگار برای محیط‌های خانگی و اداری است. برخی از مهم‌ترین مزایای آن عبارت‌اند از:

مراقبت آسان: مناسب برای افراد مبتدی در نگهداری گیاهان آپارتمانی.
ظاهر چشم‌نواز: برگ‌های عمودی و شمشیری آن جلوه‌ای مدرن و منحصربه‌فرد به فضا می‌دهد.
سازگاری نوری بالا: توانایی رشد در نور متوسط تا زیاد و تحمل محیط‌های کم‌نور.
مقاومت در برابر خشکی: گیاهی کم‌نیاز به آبیاری منظم
اندازه‌ی جمع‌وجور: مناسب برای فضاهای کوچک مانند میز کار یا طاقچه.
دوام بالا: در شرایط نگهداری مناسب می‌تواند سال‌ها زنده بماند.

پرسش‌های متداول درباره‌ی گیاه ماری

چرا به آن گیاه ماری نیز گفته می‌شود؟

این نام از ظاهر برگ‌های بلند و باریک با نوارهای سبز تیره و روشن گرفته شده است که شباهتی به پوست برخی مارها دارد.

آیا گیاه سانسوریا هوا را تصفیه می‌کند؟

بله، این گیاه در شب اکسیژن آزاد می‌کند و در کاهش مقدار جزئی آلاینده‌های هوا مؤثر است.
با این حال، برای تصفیه‌ی قابل‌توجه هوا به تعداد زیادی از این گیاه در یک فضا نیاز خواهد بود.

سرعت رشد گیاه سانسوریا چقدر است؟

رشد گیاه سانسوریا معمولاً کند است و بسته به نور و دما، ممکن است تنها چند سانتی‌متر در سال رشد کند.
در فصول گرم و در شرایط نوری مناسب، رشد آن افزایش می‌یابد. قرار دادن گیاه در فضای نیم‌سایه یا سایه‌روشن در تابستان می‌تواند رشد را تحریک کند.

طول عمر گیاه سانسوریا چقدر است؟

میانگین عمر این گیاه بین ۵ تا ۱۰ سال است؛ با مراقبت مناسب و تکثیر منظم، می‌تواند تا ۲۵ سال یا بیشتر نیز زنده بماند.

بهترین مکان برای نگهداری گیاه سانسوریا در خانه کجاست؟

بهترین مکان، نزدیکی پنجره با نور روشن و غیرمستقیم است.
این گیاه قادر است شرایط مختلف نوری را تحمل کند، اما در نور بیشتر رشد سالم‌تر و برگ‌های پررنگ‌تری خواهد داشت.

هر چند وقت یک‌بار باید گیاه سانسوریا را آبیاری کرد؟

آبیاری باید تنها زمانی انجام شود که خاک کاملاً خشک شده باشد.
در تابستان معمولاً هر ۲ تا ۳ هفته یک‌بار و در زمستان حدود ماهی یک‌بار آبیاری عمیق کافی است.
از آبیاری بیش از اندازه خودداری کنید، زیرا شایع‌ترین علت مرگ گیاه سانسوریا، پوسیدگی ریشه است.

منبع: https://www.thespruce.com/

ترجمه شده توسط تیم تخصصی فروشگاه گل و گیاه هلسا

(استفاده از متن ترجمه شده با ذکر نام فروشگاه گل و گیاه هلسا، بلامانع است.)